Cześć! W tym wpisie chciałbym powiedzieć Wam o najważniejszych sprawach dotyczących mierzenia poziomu cukru, kiedy chorujemy na cukrzycę. Powiem Wam jak często powinniśmy mierzyć cukier glukometrem, jakie wyniki to nasza norma, a także jak sprawa wygląda kiedy korzystamy z systemów CGM jak FreeStyle Libre, Dexcom, czy Eversense. Zapraszam!
Film na ten temat zobaczycie >>TUTAJ<<
JAK CZĘSTO MIERZYĆ POZIOM CUKRU?
Kiedy żyjemy z cukrzycą jakiegokolwiek typu to na co dzień powinniśmy mierzyć poziom cukru, albo za pomocą glukometru, albo za pomocą systemu ciągłego monitorowania glikemii, mówimy wtedy o tak zwanej samokontroli.
W zależności od sposobu leczenia, rekomendowana częstość pomiarów jest nastepująca:
- Przy wielokrotnych, czyli conajmniej 3 wstrzyknięciach insuliny na dobę powinniśmy mierzyć cukier minimum 4 razy dziennie, a rekomenduje się 8 razy dziennie. Mowa o pomiarach na czczo, przed głównymi posiłkami, około 2 godziny po posiłku, a także o pomiarach przed snem, czasami w nocy, a taże w okolicach wysiłku fizycznego i gorszego samopoczucia. Dużo, co? Jeszcze do tego wrócimy.
Przy stosowaniu leków przeciwhiperglikemicznych, ale nieinsulinowych, czyli na przykład przy metforminie powinniśmy mierzyć poziom cukier raz dziennie o różnych porach dnia, a także raz w tygodniu wykonać skrócony profil glikemii, czyli zmierzyć poziom cukru na czczo oraz po głównych posiłkach.
Natomiast u osób z cukrzycą typu 2, które leczone są stałymi dawkami insuliny, zaleca się mierzyć poziom cukru 1-2 razy dziennie, a dodatkowo wykonać skrócony profil glikemii, a także raz w miesiącu wykonać pełny profil glikemii, czyli dodatkowo zmierzyć poziom cukru przed posiłkami oraz w nocy.
Jak widzicie, przy cukrzycy typu 1, która wymaga leczenia za pomocą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny, tych pomiarów jest strasznie dużo. Tak naprawdę, jeśli mielibyśmy używać glukometru i mierzyć cukier tak często jak mówią zalecenia to byłoby to niemal niewykonalne. Sam coś o tym wiem, bo zanim zacząłem używać systemów CGM to mierzyłem poziom cukru nawet 12 razy na dobę.
Z pomocą przychodzi technologia, czyli systemy ciągłego monitorowania glikemii (CGM), które prawie w całości zwalniają nas z obowiązku używania glukometru. One mierzą poziom cukru co minutę, albo co kilka minut w zależności od systemu i dają nam wgląd w naszą glikemię przez całą dobę, dzięki czemu możemy wyciągać lepsze wnioski. Systemy są częściowo refundowane, więc naprawdę wielu pacjentów obecnie może sobie na nie pozwolić.
JAKIE WYNIKI POWINNIŚMY MIEĆ NA CO DZIEŃ?
U osób z cukrzycą rekomenduje się poziom cukru na czczo w przedziale od 70 do 110 mg/dl, natomiast poziom cukru 2 godziny po posiłku nie powinien przekraczać 140 mg/dl.
To są jednak bardzo ogólne zalecenia, cele terapeutyczne powinny być dobrane do pacjenta indywidualnie. Przykładowo przy cukrzycy ciążowej, wartości te są zazwyczaj zdecydowanie bardziej wyśrubowane.
Często różne osoby w internecie są oburzone, że te wartości są zbyt wysokie i że generalnie lekarze chcą, żebyśmy wszyscy szybciej umarli. Powstrzymałbym się od takich ocen 🙂
Jeśli z uwagą, a nie z emocjami zapoznamy się z zaleceniami to szybko zobaczymy, że nie nakazuje nam się trzymać poziomu cukru 140 mg/dl, tylko dążyć do wartości niższych. Jeśli w twoim przypadku trzymanie średniego cukru 100 w przeciągu doby jest dla ciebie OK i nie zwiększa znacząco ryzyka hipoglikemii to nie ma sprawy. Nikt ci nie zabrania.
Ważne jest to, żeby ten maksymalny poziom cukru po jedzeniu nie był zbyt wysoki, bo co z tego, że zaczniemy posiłek z cukrem 80, a 2 godziny po jedzeniu mamy 120, jeśli godzinę od posiłku mieliśmy 250? Tak może się zdarzać, jeśli jemy posiłki z wysokim ładunkiem glikemicznym. Spożywanie posiłków z niskim lub średnim ładunkiem glikemicznym w tym pomagają w każdym typie cukrzycy.
Nie ma jednak wyznaczonej konkretnej wartości, mówiącej jaki jest prawidłowy poziom cukru 30-60 minut po posiłku. Dodatkowo, ten wzrost generalnie jest bardzo ciężki do uchwycenia, jeśli posługujemy się samym glukometrem. Korzystanie jednak z ciągłego monitoringu otwiera oczy na to, co dzieje się z naszą glikemią po jedzeniu.
JAK SPRAWDZIĆ, CZY MAMY DOBRE WYNIKI?
Stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1C)
Badaniem, które pokazuje jak wygląda nasze średnie wyrównanie jest HBA1c, czyli stężenie hemoglobiny glikowanej. Jego nie oszukamy. Ono pokazuje nam jaki mieliśmy średni poziom cukru w ostatnich 30-90 dniach. Wynik podany jest w procentach, jednak korzystając z takiego kalkulatora jak >>TEN<< możemy obliczyć jaki mieliśmy średni poziom cukru. Przykładowo: poziom 6,5% oznacza, że średnio poziom cukru wynosił 140 mg/dl.
Wadą tego badania jest to, że nie uwzględnia zmienności. Zobaczcie sami, jeśli non stop mielibyśmy cukier 140 to wyjdzie nam poziom HBA1C 6,5%, a co jeśli przez pół dnia mielibyśmy cukier 200, a przez drugie pół 90? To wyszedłby nam podobny wynik, a przecież cukry mieliśmy całkiem inne 🙂
Czas w zakresie docelowym (TIR)
Najbardziej szczegółowym wyznacznikiem tego, jak dobrze mamy wyrównaną glikemię jest TIR, czyli Time in range, a po polsku czas w zakresie. Ten wskaźnik jest dostępny kiedy korzystamy z systemów ciągłego monitorowania glikemii jak Dexcom, FreeStyle Libre, czy Eversense.
Te systemy dają nam wgląd w liczne statystki jak:
- średni poziom cukru,
- odchylenie standardowe,
- czy właśnie TIR.
Według zaleceń ogólnym celem dla pacjentów jest:
- minimum 70% w zakresie od 70-180 mg/dl,
- mniej niż 25% czasu powyżej 180,
- oraz mniej niż 4% poniżej wartości 70 mg/dl.
Co interesujące, w zaleceniach dotyczących dzieci i młodzieży zaleca się dążenie do TIR minimum 80%.
U kobiet z cukrzycą ciążową docelowy zakres to od 63 do 140 mg/dl, a rekomendowane wartości TIR nie nie zmieniają się, czyli dalej jest to minimum 70%.
Taką triadą dobrego wyrównania możemy nazwać: czas w zakresie docelowym, średnią glikemię oraz odchylenie – ta ostatnia wartość pokazuje nam jak mocno waha nam się poziom cukru.
Nie spotkałem się jednak z oficjalną rekomendacją ile powinna wynosić. Kiedyś na jednym wykładzie usłyszałem, że powinna być mniejsza bądź równa 36 mg/dl.
