Zbyt wysoki poziom cukru we krwi na czczo, zaraz po przebudzeniu może zdarzyć się każdemu diabetykowi. Warto wiedzieć jakie mogą być tego przyczyny.
Jako najczęstsze przyczyny porannej hiperglikemii możemy wymienić:
- zjedzenie kolacji, na którą podaliśmy za małą ilość insuliny
- zjedzenie kolacji, która zawierała zbyt dużą ilość białka i tłuszczu
- pominięcie dawki insuliny długodziałającej przed snem
- Efekt brzasku
- Czy Efekt Somogyi
Tymi dwoma ostatnimi zjawiskami chciałbym zająć się w tym tekście.
Obydwa zjawiska – efekt brzasku i efekt Somogyi powodują
za wysoki poziom cukru w godzinach porannych, obydwa mają związek z fizjologicznym
wydzielaniem hormonów, ale… różnią się przyczynami.
Efekt brzasku
To zjawisko wywoływane jest przez nagły wzrost poziomu hormonów przeciwstawnych do insuliny. Wymienia się tutaj między innymi: adrenalinę, kortyzol, czy hormon wzrostu.
W zdrowym organizmie wyrzut hormonów w godzinach porannych (często między godziną 3, a 5 rano) ma na celu obudzenie nas. Hormony mają podnieść poziom insuliny, a ona ma zacząć spalać glukozę i dać nam energię na początek dnia.
Wszytko brzmi fajnie, ale problem pojawia się kiedy insuliny sami nie wydzielamy, albo wydzielamy jej na tyle mało, że wyrzut hormonów spowoduje u nas również wzrost glikemii.
Jak sprawdzić, czy występuje u nas efekt brzasku?
Przede wszystkim musimy zmierzyć poziom cukru w nocy. Jeżeli zauważyliśmy u siebie za wysokie glikemie na czczo, to powinniśmy zmierzyć cukier kilka razy w ciągu nocy.
Najlepiej jeżeli zaczniesz o północy i będziesz powtarzał pomiar co 2 godziny do 6 rano. Jeżeli od północy do 3-4 cukier będzie w normie, a następnie zacznie rosnąć i będzie utrzymywał się wysoki do rana, to znak, że możesz mieć do czynienia właśnie z efektem brzasku.
O efekcie brzasku mówię również w swojej książce, której szczegóły znajdziesz tutaj: https://bit.ly/CukrzycaTypu1
Efekt Somogyi
To zjawisko nazywane jest również hiperglikemią z odbicia. To bardzo celne określenie.
Tutaj również obserwujemy wzrost glikemii, ale poprzedzony jest on spadkiem poziomu cukru.
Może się tak zdarzyć, że w nocy nasz cukier będzie w normie, aż nagle zacznie powoli spadać. W okolicach godziny 3-4 kiedy cukier będzie już dość niski, nagle zacznie sam z siebie rosnąć. To właśnie efekt Somogyi.
Ten nagły wzrost jest spowodowany wyrzutem hormonów. To mechanizm, który ma nas zabezpieczyć przed niebezpiecznym spadkiem glikemii, jednak u osób z cukrzycą będzie niestety skutkował za wysoką glikemią na czczo.
Jak sprawdzić, czy występuje u nas efekt Somogyi?
Procedura tej „domowej diagnozy” wygląda podobnie jak przy efekcie brzasku. Musimy mierzyć poziom cukru w nocy w 2-godzinnych odstępach.
Jeżeli zauważymy większy spadek cukru i następujący po nim wzrost, możemy mieć do czynienia z efektem hiperglikemii z odbicia.
Jeżeli zaobserwujemy u siebie występowanie któregoś ze zjawisk
powinniśmy powiedzieć o tym swojemu lekarzowi na kolejnej wizycie.
Powinien on doradzić nam co zrobić w takiej sytuacji.
A jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej o efekcie brzasku i efekcie Somogyi zapraszam do obejrzenia mojego filmu na ten temat. Znajdziecie go poniżej.